İlk Müslüman Türk Hakanı, Satuk Buğra Han

İlk Müslüman-Türk hükümdarı olan Satuk Buğra Han 895 yılında Kaşgar'da doğdu. Babası Bezir Han'ı küçük yaşta kaybettiğinden amcası ve üvey babası Oğulcak Kadır Han'ın himayesinde büyüdü.

İslamiyeti henüz 12 yaşındayken Samanoğulları'na mensup Nasır bin Ahmed adlı bir İslam tebliğcisinden öğrendi. Müslümanlığı kabul ettikten sonra adını Abdülkerim olarak değiştirdi ve hayatını İslamiyet'in yayılması için harcadı.

25 yaşına geldiğinde Müslüman olduğunu açıkladı. Bu duruma tepki gösteren amcasıyla mücadeleye girişti. İlk olarak Atbaşı kalesini zaptetti. Ardından üç bin kişilik bir orduyla Kaşgar üzerine yürüdü ve amcası Oğulcak Kadır Han'ı öldürdü. Ülkede hakimiyeti sağlayıp birliği yeniden kurdu. Türk ülkelerinde İslamiyeti hızla yaydı. Ebü'l-Hasan Muhammed gibi İslam alimleri, kendisine yol gösterdi.

Satuk Buğra Han, daha sonra yaptığı savaşlarda Yağma, Çiğil ve Oğuz boylarının yerleşmiş bulunduğu Türkistan şehirlerini ele geçirdi. Bu dönemde Karahanlılar Devletinin doğu kısmına hakim olan Büyük Kağan Bazır Arslan Han Çinlilerden yardım alarak 924 yılında  Satuk Buğra Han'a karşı savaş açtı.

Balasagun Savaşı'yla düşmanlarını mağlup eden Abdülkerim Satuk Buğra Han 955 yılında Artuş şehrinde öldü. Yerine oğlu Musa Tunga geçti. Daha sonra torunu Baytaş Süleyman Arslan hükümdarlık yaptı.

Etkileri

Satuk Buğra Han'ın Müslüman olmasıyla İslamiyet hızla yayılmaya başlamıştır. Daha önceleri Oğuz ve Kalaç Türkleri arasında Müslüman olan gruplar olmuşsa da, devlet olarak İslamiyet'i kabul eden ilk Türk boyları Karahanlılar ve İdil Türkleri olmuştur.

Türkler devlet olarak Müslüman olduktan sonra İslamiyet'in sancaktarlığını yapmaya başladılar: İslam dinini Karahanlı Türkleri Türkistan'da, Gazne Türkleri Hindistan'da, Oğuz Selçuklu Türkleri Anadolu'da, Osmanlılar ise üç kıtaya yaydılar.

KAYNAKÇA : Mustafa GÜNEŞ / Klasik Türk Edebiyatında menakıpnameler

EDİTÖR : Hayme ANA