İtalya'da Manzori Dağları'nın eteğindeki 'La Turchia' adıyla da tanınan Moena Köyü'nün sakinleri, Türkçe bilmiyorlar fakat kendilerini Türk olarak tanıtıyorlar.

İtalya'nın Tarento Bölgesi'nde bulunan köyün ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı. 2600 kişinin yaşadığı küçük Türk köyü, Türklere olan aşırı hayranlıkları ve Türklerin yaşayış tarzını benimsemeleri yönünden oldukça dikkat çekici.Peki ama içinde Türk yaşamayan bu İtalyan köyü nasıl oluyor da bir Türk köyü olarak anılmaya başlıyor ve her yıl adeta  Türk Kültürünün tanıtılmasına yönelik festivaller düzenleniyor ?

 Filmlere Taş Çıkaran Öyküsüyle İtalya'da Bir Türk Köyü "Moena"

II. Viyana kuşatması sonrası bir Osmanlı askeri, İtalya’da küçük bir kasabaya sığınır. Ölmek üzere olan bu Yeniçeri askeri, köylüler tarafından tedavi edilir. İyileşince de köyden bir kızla evlenir. Kasaba halkının ‘El Turco’ adını verdiği asker, o dönem dukalığın halktan istediği haksız vergilere karşı köyü ayaklandırır ve korur. Kendini ve Türk adetlerini bu yörenin insanlarına öyle sevdirir ki ölümünden sonra bile bu Türk gelenekleri yaşatılır.

El Turco’nun asıl adı Hasan'dır. Fakat isminden çok lakabıyla anılır. "Akranlarına göre iri yarı ve mücadeleci olduğu için ona doğan ve şahingillerden, avcı ve yırtıcı bir kuş olan Balaban lakabı verilmiştir." 

Balaban, IV. Mehmet ve Merzifonlu Kara Mustafa zamanında yaşamış bir yeniçeridir. Sıradan bir yeniçeri olmayıp önemli başarılara imza atmış bir Osmanlı İstihbarat Subayı’dır. Köprülü döneminde keşfedilmiş ve II. Viyana Kuşatması sırasında orduya büyük yararı dokunmuştur.Bir nevi ajanlık yapan bu Türk subayı vatanını, milletini çok sevmektedir.

 Türklerin dili ve gelenekleri o kadar baskın ve çekici bir çekim kuvvetine sahiptir ki, tek bir fert bile bir toplumu etkileyebilmektedir. Moena’da Türk bayrağının bulunmasının nedeni, kasabanın tarihi kökenlerinin olağanüstü özel bir bağlantıya, “Rione Turchia” (Türk Bölgesi) isimli yerin mevcudiyetine bağlıdır.

 Bu noktada karnaval geleneğiyle ilgili şu bilgiyi vermek yerinde olacaktır. Orhan YENİARAS'ın El Turco adlı romanda Moena halkının eğlenceyi sevdiği ve derebeylerini El Turco önderliğinde yenilgiye uğrattıklarında bunu kutladıkları, çeşitli eğlenceler düzenledikleri kaydedilmiştir. İşte günümüzde yapılan karnavallar da bu zafer sevincinin yansımaları olabilir. Kendilerini derebeylerinin yağmasından kurtaran atalarını bu şekilde anmayı daha şanlı buluyor olabilirler.

Bölgenin daracık sokakları İstanbul sokaklarını hatırlatmaktadır. Moena meydanında Türk’ü tasvirleyen sakallı ve sarıklı bir büst bulunmaktadır. Büstün altında hilâlli bir çeşme yer almaktadır. 

Karnavaldaki görüntüler de bir ritüeli andırıyor olmalı. Çünkü Moena Türk Festivali'nde belediye başkanı dâhil herkes Türk gibi giyiniyor, yeniçeri kıyafetli askerler ortalıkta dolaşıyor. Festivalde, topluluğun en yaşlısı 'Sultan' oluyor ve 'El Turco'yu temsil ediyor.

Türk kıyafetleri içerisinde ellerinde ay yıldızlı Türk bayrakları ile sokağa çıkıyorlar. Meydanda bulunan yeniçeri büstü hakkında, "O bizim atamız, biz Türk’üz, burası da bizim Türkiye’miz!” diyorlar.

Sokaklarında İtalyan değil Türk bayraklarının dalgalandığı köyün sakinleri televizyonlardan gördükleri kadar Türkleri takip ediyorlar.

Ağustos aylarında yapılan Türk Festivali'nde her evin penceresine Türk bayrağı asılıyor. Festival boyunca Türk yemekleri yapılıyor ve erkekler takma bıyık takıyor. Çocuklara Türk bayrağından elbiseler dikiliyor. Gençler ise sokaklarda yeniçeri kıyafetleriyle dolaşıyor.

Bölgede yaşayan halk Türkler tarafından daha sık ziyaret edilmek ve bağlarını güçlendirmek istiyor.Moena Belediye Başkanı Riccardo Franceschetti "Bu festival bizim için çok önemlidir, Türkler gelip buradaki küçük Türkiye'yi görmeli. Kabul etmeliyiz ki aramızda çok güçlü bir bağ var. Bu festivalle bu bağı güçlendirmek istiyoruz. Böylece birbirimizi daha çok ziyaret edebiliriz, bu festival aramızda yeni bağlar kurabilir. Bu tür birlikteliklerle kültürel etkileşime gidebilir, tecrübe değişimi yapabiliriz. Bu platform üzerinde adet ve örflerimizde senteze ulaşabiliriz." diye ifade ediyor.

Moena halkı Türk adet ve geleneklerini o kadar benimsemiş ki kız istemeye bile gidiyorlar. Üstüne üstlük başlık parası bile ödüyorlar. Bunun adına da Türk töresi diyorlar.

Halkın en büyük isteklerinden biri de gerçek bir mehter takımı görmek ve onların çaldıklarına bire bir şahit olmak.Bölgede madden ve manen Türk kültürü yaşatılmaktadır.Kültürümüzü bilen, yaşayan ve seven bir topluluk var. Üstelik Avrupa'da yaşayan bir topluluk.

Orda bir köy var, uzakta, O köy bizim köyümüzdür. Gezmesek de, tozmasak da O köy bizimköyümüzdür. Orda bir ev var, uzakta, O ev bizim evimizdir. Yatmasak da, kalkmasak da O ev bizim evimizdir. Orda bir ses var, uzakta, O ses bizim sesimizdir. Duymasak da, tınmasak da O ses bizim sesimizdir.

EDİTÖR: BİLGE 

KAYNAK: Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi Yıl:2, Sayı:2 (2012) Ayşegül Seloğlu

YENİARAS, Orhan. (2010). El Turco, İyi İnsan Yayınları Ankara