BEN BİLGE TONYUKUK ( Düşmanımız çevremizde ocak gibi idi, biz ateş idik.)

Tonyukuk Orhun yazıtlarının ortaya çıkmasına sebep olan ve aynı zamanda bir vezirdir genelde bilgeliğiyle tanınmıştır. Bilge Kağanın Veziri iken aynı zamanda onun Kayınpederi idi. Göktürk devleti için önemli çalışmalar yapmıştır.

Adı bilinen ilk Türk yazar, tarihçi ve büyük devlet adamı. Milattan sonra 8. asırda Göktürkler devrinde yaşamış İlteriş (Kutluk) Kağan, Kapağan Kağan, Bögü Han ile Bilge Kağan'a baş vezirlik yapmış, bazı savaşlarda başkomutan olarak vazife görmüştür. 

Kendi adına dikilen abideye yazdırdıklarından anlaşıldığına göre; Çin’de doğmuş, Çin esaretinden İlteriş Kutluk Kağan'la birlikte kurtularak Türklerin Çin esaretinden kurtuluş savaşını idare etmiş, gençlik yıllarında ataklık ve cesaretiyle, yaşlılığında da tecrübe ve bilgisi ile devletine hizmet vermiştir.

Damadı Bilge Kağan'ın Türk milletini yerleşik hayata geçirmek ve Budist tapınakları açmak gibi fikirlerini reddetmiştir. Bu sebeple milleti her an at sırtında harbe hazır tutmuş ve Türklerin İslamiyet'e girmesine zemin hazırlamıştır. Politikayı iyi bilen, halk ruhunu derinlemesine kavramış olan bu meşhur Göktürk vezirinin kendi adına M.S. 720-725 yıllarında dikilen kitabesi, Moğolistan’ın Bayın Çoktu mevkiindedir.

Tonyukuk, açlıktan tokluğa, kölelikten bağımsızlığa erişen milletinin yaşayışını şöyle anlatıyor:

“Karakurum’da tavşan yiyerek, geyik yiyerek oturuyorduk. Budunun boğazı tok idi. Düşmanımız çevrede ocak gibi idi. Biz ateş idik.”

Tonyukuk’un hatırası, ölümünden sonra Bilge Kağan tarafından Bain-Cokto adlı mevkide yaşatıldı.

                                                               RUHUN ŞAD OLSUN 

EDİTÖR : BİLGE